Το τασάκι

Το παιδί κληρονόμησε ένα τασάκι∙

ένα πράσινο πέτρινο τασάκι και την ανάμνηση ενός ξεχασμένου τσιγάρου, να σβήνει πνιγμένο στην στάχτη του.

Οι θύμισες του παρελθόντος επιλεκτικές. 

Κράτησε τις παραμυθένιες. Διπλά γενέθλια, διπλά δώρα, πολλές αγκαλιές και φιλιά.

Το παιδί όμως μεγάλωσε, άλλαξε βλέμμα, άλλαξε και το παραμύθι.

Τα λόγια φωτίστηκαν μ΄ άλλο φακό, ταυτίστηκαν με τις πράξεις και το φέρεσθαι διέψευσε το παραμύθι.

Στην απουσία του παιδιού, οι βάρβαροι είχαν φτιάξει πόλεις και πηγαινοέρχονταν ολημερίς και οληβραδίς∙ είχαν και δικά τους πετούμενα πουλιά, μεγάλα, σιδερένια και εκκωφαντικά.

Ήταν και κάτι άλλοι βάρβαροι με μάσκες αλλιώτικες, οικείες.

Αυτοί ήταν οι χειρότεροι∙ ευγενείς, με θράσος και αναίδεια που δεν σε κοίταζαν ποτέ στα μάτια. Μετρούσαν πάντοτε την απουσία, μα δεν λογάριασαν ποτέ ποια ήταν η ουσία.

Το παιδί κληρονόμησε ένα πράσινο πέτρινο τασάκι.

Δεν έμεινε τίποτα πια∙ μονάχα βλέμματα, που άλλοτε υπογραμίζουν και άλλοτε ακυρώνουν τις λέξεις.

Και τώρα; τώρα χωρίς βάρβαρους;

Στάχτες

και το παιδί μεγάλωσε και κληρονόμησε ένα πράσινο πέτρινο τασάκι.

Φαίδρα Ξ. Μακρή

Εκπαιδευτικός

Η καθημερινότητα μιάς εκπαιδευτικού

Ξύπνησα πριν κτυπήσει το ξυπνητήρι. Ωραία λέω έχω ακόμα μερικά λεπτά και ξανακοιμάμαι. Ανελέητος όμως ο ήχος του ξυπνητηριού, έπρεπε να σηκωθώ. Σηκώθηκα κεφάτη αυτή την φορά γιατί κατάφερα να κλέψω στον ύπνο. Πάντα το σκέφτομαι αυτό με τον ύπνο∙ όταν ξυπνάς πιο νωρίς απ’ το ξεκίνημα η αίσθηση είναι αλλιώς. Καμιά φορά τις μέρες που δεν εργάζομαι βάζω πάλι το ξυπνητήρι για να κλέψω λίγο ύπνο παραπάνω και να τον απολαύσω. Τέτοιος ψυχαναγκασμός! 

Οι πρωινές κινήσεις μέχρι να ξεκινήσω για την δουλειά είναι σχεδόν μηχανικές και προβλέψιμες. Η υπόλοιπη μέρα αν και είναι μέρος της ρουτίνας δεν είναι πάντα η ίδια. Γιατί; ίσως γιατί η επαφή με τους γύρω ανθρώπους κρύβει αυτή την δυναμική του απρόβλεπτου, που ομολογώ μ’ αρέσει, ακόμα και όταν η μέρα δεν εξελίσσεται πάντα με τον πιο θετικό τρόπο.

Η φύση της δουλειάς μου είναι τέτοια που, συγκεκριμένη ώρα και στιγμή πρέπει να σταθώ μπροστά από έφηβους και να διεκπεραιώσω τον μαθησιακό προγραμματισμό, όποια κι αν είναι η διάθεση μου. Ο ήχος του κουδουνιού καθορίζει την έναρξη και την λήξη αυτού του χρονικού διαστήματος, έτσι κάθε σαρανταπέντε λεπτά περίπου το κοινό αλλάζει, το αντικείμενο μάθησης αλλάζει, ακόμα και η δική μου δράση και αντίδραση αλλάζει. Πράγμα αναμενόμενο, θα έλεγε κανείς, αφού έχεις να κάνεις με διαφορετικούς ανθρώπους κάθε φορά.

Πολλές φορές αυτή η αλληλεπίδραση με τους μαθητές μου, εξελίσσεται σε μια συνάντηση υπερβατική, όσον κι αν ακούγεται υπερβολικό. Υπερβαίνει την καθημερινή επιφανειακή επικοινωνία και αγγίζει βαθιά το μέσα μας και όχι απαραίτητα λόγω γνωστικού αντικειμένου. Μια απλή αφορμή είναι αρκετή να ξεκινήσει ένα ατέρμονο ταξίδι διαλογικής συζήτησης που μας παρασέρνει και πολλές φορές μας εκπλήττει ευχάριστα και άλλες όχι τόσο. Αυτόν τον «κίνδυνο» ελλοχεύει η αληθινή συνάντηση με τον άλλο. Όταν καταφέρεις να παραμερίσεις τα σύννεφα που επισκιάζουν την ψυχή του συνομιλητή σου, τότε πολύ πιθανόν να ξεχυθεί σαν χείμαρρος, ότι καλά κρυμμένο έχει μέσα του. Τι κάνεις με αυτό; είναι μια άλλη μεγάλη κουβέντα για μια άλλη φορά.

Υπάρχουν όμως και εκείνες οι μέρες που δεν συναντιόμαστε πουθενά, για διάφορους κάθε φορά λόγους και εκεί αρχίζουν οι υπαρξιακοί προβληματισμοί. Τι κάνω λάθος; τι ήθελα να γίνω εκπαιδευτικός; έτσι θα είναι πάντα; Θεέ μου βοήθα! μονολογεί η εκπαιδευτικός που τα βλέπει όλα μαύρα μέχρι να την σώσει το κουδούνι. Ανακούφιση!

Στην διαδρομή για το σπίτι, ίσως τα πιο σημαντικά λεπτά της μέρας, πρωταγωνιστεί η σιωπή. Αποφόρτιση!

Στο μεσημεριανό τραπέζι συναντώ ξανά οικεία πρόσωπα, αγαπημένα, τους δικούς μου ανθρώπους που με κάνουν ξανά να νιώθω ασφαλής και να λέω με νόημα το Δόξα τω Θεώ.

Και τώρα ξεκούραση. Το σαλόνι αδειάζει, τα παιδιά στα δωμάτια τους και το σκυλί στο καλαθάκι του. Απαραίτητος ο μεσημεριανός ύπνος, έστω και ολιγόλεπτος, για σωματική και πνευματική ανάπαυση. Πολυτέλεια για κάποιους. Θυμάμαι σε προηγούμενες εργασίες, τα ωράρια δεν επέτρεπαν αυτή την πολυτέλεια και εκεί λίγο πριν βυθιστώ στην απόλυτη ηρεμία, σιγομουρμουρίζω πάλι: Δόξα τω Θεώ. Ευλογημένη στιγμή!

Η μέρα δεν τελειώνει, ο ήλιος ακόμα βασιλεύει κατηφορίζοντας δυτικά και αρχίζει πάλι η κίνηση στο σπίτι. Ετοιμαζόμαστε για το φροντιστήριο και το σκυλί ενθουσιάζεται γιατί ήρθε η ώρα της βόλτας. Η Νάγια είναι το τέταρτο μέλος στην οικογένεια, το οποίο ενσωματώθηκε πριν 3 χρόνια και έκτοτε δεν μπορεί κανείς μας να διανοηθεί την ζωή χωρίς αυτή. Ψιλόλιγνη με λευκό τρίχωμα και μουτράκι αξιαγάπητο, να τρέχει πέρα δώθε και να κουνάει την ουρά της στην θέαση μας, ακόμα κι όταν ακούει το λεωφορείο στην στροφή του δρόμου που φέρνει τα παιδιά.

Μεταξύ μέρας και νύχτας, εκεί που σουρουπώνει, με μια κούπα καφέ στο χέρι, πιάνω τον εαυτό μου να κοιτάει τον ουρανό και να ονειρεύεται. Πολλές φορές, εκείνη την μοναδική στιγμή, νιώθω απέραντη ευγνωμοσύνη για ότι έχω και δεν έχω. Εκεί ακριβώς, στο μεταξύ φωτός και σκότους, σταματάει ο χρόνος και έχει μια ιδιαιτερότητα, σαν μια πνευματική εμπειρία, όπου το μυαλό ηρεμεί, η ψυχή αγαλλιάζει, τα πράγματα μπαίνουν στην θέση τους και μια παράξενη αίσθηση ελπιδοφόρας προσμονής με καταβάλλει, λες και οι ουρανοί είναι ανοικτοί και προγεύομαι έναν άλλον κόσμο. Όμορφη, παράξενη αγαπημένη στιγμή!

Η ώρα να κατέβουν οι ρυθμοί κοντοζυγώνει, βράδυ πιά, όπου με μηχανικές πάλι κινήσεις θα βρεθείς στο καταφύγιο σου, στον χώρο ανάπαυσης σου εκεί που γίνεται ο απολογισμός της μέρας, της ζωής, της αλληλεπίδρασης. Αφού τακτοποιήσεις σπίτι, παιδιά, σκυλιά, γατιά, ακολουθεί και το μέσα σου. Απαραίτητη διεργασία για το τώρα το μετά και το αύριο. Ο απολογισμός για τον ανθρώπινο νου είναι σαν την κάθαρση στο τέλος μιας θεατρικής παράστασης. Η αυλαία πέφτει και οι ρόλοι της καθημερινότητας αποσύρονται για να επανέλθουν ξανά με αναθεωρημένες σκαλέτες. Το έργο θα συνεχιστεί, οι παραστάσεις θα ανεβαίνουν ξανά και οι κομπάρσοι θα πηγαινοέρχονται. Η αξία και το νόημα της μέρας δεν θα φανεί στο χειροκρότημα αλλά στην συνείδηση. Κι άμα αυτή σε αφήνει, κοιμήσου γλυκιά μου και ονειρέψου όσα δεν βρίσκεις ξύπνια!

Δόξα τω Θεώ!

Φαίδρα Ξ. Μακρή 

Εκπαιδευτικός

Σ' ένα παράλληλο σύμπαν

Σ' ένα παράλληλο σύμπαν 

Εκεί που οι αξίες "ζυγίζουν" διαφορετικά, διαβάζεις συχνά για κάθε λογής διάκριση και χαίρεσαι. 

Είναι τέτοιο το σύστημα βλέπεις, που όλοι λίγο πολύ, περνάνε απο τα πρωτοσέλιδα. 

 Σ' ένα παράλληλο σύμπαν 

Η ομορφιά του ανθρώπου καθρεφτίζεται στα μάτια του άλλου και είναι τέτοια η αγάπη, που αγκαλιάζει ακόμη και την ασχήμια. 

 Σ' ένα παράλληλο σύμπαν... 

 οι αριθμοί κοσμούν μονάχα τα ρολόγια. 

Εύγε παιδί μου! για κάθε επιτυχία και για κάθε "αποτυχία".

Φαίδρα Ξ. Μακρή 

Εκπαιδευτικός

"Την Ελλάδα θέλομεν κι ας τρώγωμεν πέτρες"

Σύνθημα γραμμένο λίγο πιο κάτω σ' ένα τοίχο, 

να το βλέπω κάθε μέρα και να θέλω να χαρώ και να μην μπορώ. 

Ο διακαής πόθος της Ένωσης όπλισε την πένα που έμελλε να γράψει 

τις μαύρες σελίδες της κυπριακής ιστορίας.

Ένας αγώνας πρωτίστως για την Ένωση, 

βάζοντας το υπέρτατο ιδανικό, την Ελευθερία, σε δεύτερη μοίρα. 

Ένας αγώνας εμποτισμένος με πάθος, τόλμη αλλά και αίμα. 

Αποτρόπαια εγκλήματα μεταξύ ανθρώπων, που ντροπιάζουν 

τον κατα τ'άλλα χριστιανικό λαό, μαρτυρούν την ιστορία. 

Εγκληματικό θαρρείς να ήσουν τότε αριστερός, μακαριακός και να μην θέλεις την Ένωση. Εγκληματικό να θες μια Κύπρο αυτόνομη, 

εγκληματικό να τιμάς την σημαία του κράτους σου, 

εγκληματικό να αποδεχτείς την Τ/Κ κοινότητα. 

Θέλησες τόσο πολυ να αλλάξεις τον χάρτη, 

που δεν υποψιάστηκες των αλλονών τα σχέδια. 

"Η Κύπρος κείται μακράν" ξεστόμισε ο Καραμανλής. 

Δεν σε αδικώ που τόσο πολύ αγάπησες την Ελλάδα. Ποιος δεν θα την αγαπούσε; 

Μου στέρησες όμως το δικαίωμα να την αγαπήσω και να την ονειρευτώ όπως της αξίζει. 

Μου στέρησες το όραμα για ενότητα αφού δεν σεβάστηκες την αυτονομία μου. 

Μου στέρησες την μισή μου πατρίδα, τους αδικοχαμένους, νεκρούς και αγνοούμενους. 

Μου στέρησες την γαλανόλευκη πλάι στην κυπριακή. 

Αμαύρωσες την λέξη Ένωση γιατί την έχεις αγαπήσει τόσο φανατικά,

που στον βωμό της, έχεις θυσιάσει την ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ. 

ΠΡΟΔΟΣΙΑ 1974: Ένα έγκλημα ατιμώρητο εδώ και 48 χρόνια. 

"Το τελευταίο πράγμα που ξεχνά η μνήμη, είναι οι ενοχές" γράφει ο Κώστας Μόντης και με πόνο ψυχής ομολογεί:

" Να που χρειάστηκε τώρα

η μούντζα της απαλάμης σου,

να που ξηγήθηκε τώρα

η ανεξήγητη μούντζα της υψωμένης 

απαλάμης σου.

Μούντζωσε μας, Πενταδάκτυλε ακριβέ, 

έτσι π' αφήσαμε τόσο άφρονα

να τουρκοπατηθείς."

"...μιά μονάχα τακτική είναι πρακτική και συμφέρει" τονίζει ο Καζαντζάκης

 "ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΑΝΕΝΔΟΤΟΣ"

 ένα μονάχα πρέπει να είναι λοιπόν το σύνθημα, υπογραμμίζει ο ελπιδοφόρος Μόντης

"Θέλει πολλή επαγρύπνηση η λευτεριά, παιδιά, 

μην τη χάνετε ούτε στιγμή απ΄τα μάτια σας, μην επαναπαύεσθε."

Φαίδρα Ξ. Μακρή

Εκπαιδευτικός

Σε σένα τελειόφοιτε

Μεγαλώσαμε όλοι με τις διδαχές μιας συγκεκριμένης κουλτούρας, η οποία αναπόφευκτα λειτουργεί ως δύναμη που διαμορφώνει την συμπεριφορά μας, τα συναισθήματα και τον τρόπο σκέψης μας. Σε μια βαλίτσα παρακαταθήκη, κουβαλάμε όλα όσα μας δόθηκαν απο γονείς,  σχολείο, φίλους, εμπειρίες, βιβλία, κτλ.

Στο δρόμο της ζωής, καθώς πορεύεται κανείς, φτάνει μπροστά στην  ανάγκη, να δώσει νόημα στο περιεχόμενο της βαλίτσας. Και τότε το συνειδητοποιεί. Εισέρχεται, χωρίς να το υποψιάζεται, σε ένα φαύλο κύκλο αναζήτησης. Άλλοι αναζητούν το νόημα της ζωής, τον προορισμό του ανθρώπου, απαντήσεις σε ανεξήγητα φαινόμενα, άλλοι πάλι αναζητούν την ευτυχία, την επιτυχία, το χρήμα, την επαγγελματική και προσωπική ολοκλήρωση και άλλοι πώς ανοίγει το βαζάκι της μαρμελάδας και γιατί αναγράφει στο κουτί δημητριακών το προφανές "ανοίξτε εδώ".

Ο Μάσλοου τοποθετεί τις βασικότερες ανάγκες του ανθρώπου σε πυραμίδα, την κορυφή της οποίας κατέχει η ανάγκη αυτογνωσίας και αυτοπραγμάτωσης. Η πορεία προς την αυτοπραγμάτωση είναι ένα καθοριστικό και συνάμα συγκλονιστικό ταξίδι που όταν φτάνει κανείς στο τέλος αναφωνεί την γνωστή φράση "εύρηκα", χωρίς να μπορεί να εξηγήσει πολλά πολλά στους άλλους. Είναι θα λέγαμε η προσωπική κατάκτηση της αλήθειας.

Η κρίσιμη ερώτηση που όλοι λίγο πολύ, αργά ή γρήγορα την κάνουμε: Ποιός είμαι;

Αγαπητέ Τελειόφοιτε/η,

απευθύνομαι σε σένα, που εναγωνιωδώς αναμένεις τα αποτελέσματα των παγκύπριων εξετάσεων. Απο την Γ’ τάξη γυμνασίου "αναγκάστηκες" να πάρεις κάποιες σημαντικές αποφάσεις που αφορούν την εκπαιδευτική και επαγγελματική σου κατεύθυνση. Στην λήψη τέτοιων αποφάσεων, ταλαντεύτηκες μεταξύ προσωπικών και κοινωνικών κινήτρων. Είχες να αντισταθμίσεις τα δικά σου θέλω, ενδιαφέροντα, ικανότητες και αξίες με τα θέλω, τα μπορώ, τις αντιλήψεις και τις αξίες των ανθρώπων που σε περιβάλλουν. Παράγοντες που ασυνείδητα πολλές φορές επηρεάζουν και διαμορφώνουν την επαγγελματική σου ταυτότητα. Ακόμα και τώρα που είσαι πρό των πυλών να "γευτείς" τα αποτελέσματα των επιλογών σου, δεν είσαι απόλυτα σίγουρος για την ορθότητα των αποφάσεων σου.

 Αναμενόμενο.

Η ζωή καλώς ή κακώς σε περνάει απο πολλές εξετάσεις, όχι πάντα γραπτές. Αυτό που πρέπει να κρατήσεις, όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα της γραπτής σου επίδοσης, είναι ότι, αυτού του είδους εξετάσεις ΔΕΝ καθορίζουν το ποιός είσαι και το ποιός  μπορείς να γίνεις.

Η επαγγελματική και προσωπική ταυτότητα δεν διαμορφώνεται απαξ και τελειωτικά μέσα σε ένα κύκλο μαθημάτων και εξετάσεων.  Είναι μια συνεχής διαδικασία ανάπτυξης μέσα απο την οποία αποκτάς τις αναγκαίες εκείνες μεταδεξιότητες που σε βοηθούν να λαμβάνεις σημαντικές για σένα αποφάσεις, να εξελίσσεσαι, να προσαρμόζεσαι και να πλησιάζεις ολοένα και περισσότερο στην πολυπόθητη αυτογνωσία.

 Η πορεία είναι εξελικτική.

 Τώρα είσαι εδώ, αυριο κάπου αλλού. Η ικανότητα της ευελιξίας και προσαρμογής στα εκάστοτε κοινωνικά δεδομένα, είναι το κλειδί της επιτυχίας. Τι κι αν ξεκίνησες να γίνεις δικηγόρος, νοσηλευτής, καθηγητής, γιατρός και στην πορεία δεν σου βγήκε; Τι κι αν σου βγήκε αλλά δεν έχει το ενδιαφέρον που προσδοκούσες; Τι κι αν φτάσεις στου δρόμου τα μισά και δεν βρίσκεις νόημα εκεί που είσαι;

Φύγε! δεν είσαι δέντρο!

Κάνε αυτό που θέλεις ΕΣΥ. Άσε τον εαυτό σου να είναι αυτός που έμελλε εξαρχής να είναι, έστω κι αν αυτό προυποθέτει κι άλλες θυσίες.

Ο Ηράκλειτος με την διαχρονική του φράση, "τα πάντα ρεί", υπενθυμίζει ακόμη και σήμερα την ρευστότητα της ζωής. Πολλές φορές ο άνθρωπος, ακόμη και ο πιο προνοητικός, βρίσκεται μπροστά σε καταστάσεις που δεν μπορεί να ελέγξει.

Η έντονη ρευστότητα της επαγγελματικής ζωής, σε συνδυασμό με τις συνεχώς αυξανόμενες μεταβολές στον τομέα της εργασίας ενισχύουν την αβεβαιότητα πραγματοποίησης των αρχικών επαγγελματικών σχεδίων μας.

Για τον παραπάνω λόγο το ζητούμενο στις μέρες μας δεν είναι μόνο η εύρεση κάποιας εργασίας. Στην επιδίωξη αυτή προστίθεται η μέριμνα για τη διατήρησή της ή την αντικατάστασή της, αν χρειαστεί, με κάτι ισάξιο και συμβατό με τα επαγγελματικά ιδεώδη και τις αξίες μας.

Όλα αυτά διαμορφώνουν, τις τελευταίες δεκαετίες, μια νέα τάξη πραγμάτων η οποία προϋποθέτει συνεχή εξέλιξη και ευελιξία.

Άλλωστε ο δρόμος της ανάπτυξης δεν έχει τέλος και είναι υπόθεση αποκλειστικά δική σου! 

Φαίδρα Ξ. Μακρή

Εκπαιδευτικός

Η αριστερή πάνω γωνιά του πίνακα

Εκείνες οι δύσκολες μέρες, εκείνα τα δύσκολα παιδιά, εκείνη η άχαρη διδακτική ώρα που σε κάνουν να σκέφτεσαι "τι κάνω εδώ εγώ τώρα;"

Κάπου εκεί επιστρέφω πίσω, 

στο τότε που ήμουν εγώ μαθήτρια 

και θυμάμαι και ταυτίζομαι και αναζητώ απαντήσεις.

Θυμήθηκα την αριστερή γωνιά του μαυροπίνακα να γράφει με άσπρη κιμωλία την ημερομηνία, την εορτή της ημέρας, το αυριανό διαγώνισμα.

Τι ά-χαρη αυτή η γωνιά.

Φέτος είπα θα δώσω χάρη στην γωνιά.

Θα δίνω κάθε μέρα κάτι από καρδιάς, λόγια αγάπης, γνωμικά και ρήσεις με νόημα, στίχους με βάθος, συνθήματα ψυχής που γίνονται εικόνες και αγγίζουν βαθιά μέσα το άλλο πρόσωπο. 

Σήμερα έγραψα, τυχαία, στον πίνακα, Ρίτσο

Δεν ήξερα τι μέρα ήταν, ένιωσα. 

Δεν κάνει κουμάντο καμία τύχη. 

Σήμερα διάλεξα Ρίτσο από καρδιάς.

Σήμερα ο Ρίτσος ΧΑΡΗ-σε την γωνιά του ασπροπίνακα στους μαθητές μου! 

11.11.2021

Φαίδρα Ξ. Μακρή

Εκπαιδευτικός